Nhược thị là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu của nhược thị

Ngoài các tật khúc xạ, nhược thị cũng là một tình trạng phổ biến hiện nay. Để hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị, hãy tham khảo bài viết dưới đây của Mắt Kính Việt Phát để bảo vệ “đôi mắt” của bạn tốt hơn.

Nhược thị (mắt lười) là gì?

Nhược thị là tình trạng giảm chức năng của một mắt do não không sử dụng mắt đó trong quá trình phát triển thị lực. Lâu dài dẫn đến việc giảm thị lực do không được chẩn đoán và điều trị trong nhiều năm.

Nhược thị được phân thành hai loại: nhược thị chức năng và nhược thị thực thể. Nhược thị chức năng là khi thị lực của mắt có thể cải thiện sau một thời gian điều trị và phục hồi. Ngược lại, nhược thị thực thể là tình trạng mắt không thể phục hồi hoàn toàn về trạng thái bình thường. Nếu không được điều trị kịp thời, nhược thị có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn.

Nguyên nhân gây nhược thị

Nhược thị có thể phát triển do các vấn đề về tật khúc xạ và các rối loạn khác của mắt. Dưới đây là một số nguyên nhân gây nhược thị phổ biến:

• Lác mắt: Đây là tình trạng mà một mắt nhìn thẳng, trong khi mắt còn lại có thể di chuyển vào trong, ra ngoài, lên trên hoặc xuống dưới. Để tránh hiện tượng mắt nhìn đôi, não có thể “bỏ qua” hình ảnh từ mắt không tập trung, điều này có thể cản trở sự phát triển thị giác bình thường.
• Tật khúc xạ: Có thể mắc tật khúc xạ khác nhau ở hai mắt. Mắt bị tật khúc xạ nặng hơn sẽ nhìn mờ hơn so với mắt còn lại, dẫn đến sự phát triển thị giác của mắt nhìn mờ không được bình thường.
• Tác nhân gây mất thị lực: Một số có thể sinh ra với các bệnh lý gây đục các thành phần trong suốt của mắt như giác mạc, thủy tinh thể, dịch kính, hoặc bị sụp mí. Những vấn đề này làm cản trở sự phát triển thị giác từ khi còn nhỏ.

Dấu hiệu bị nhược thị

Dưới đây là các dấu hiệu bị nhược thị, nên chú ý để phát hiện bệnh sớm:

• Mờ mắt: Một mắt có thể bị mờ hơn mắt còn lại, dẫn đến tình trạng nhức đầu và khó khăn khi chụp hoặc ném đồ vật. Triệu chứng này làm cản trở hoạt động hàng ngày và có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến thị lực.
• Mỏi mắt: Khi mắt hoạt động liên tục với cường độ cao mà không được nghỉ ngơi hợp lý, dễ bị mỏi mắt, chớp mắt thường xuyên và dụi mắt nhiều. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến biến chứng cho mắt.
• Lác mắt: Hai mắt không nằm thẳng hàng hoặc nhìn theo các hướng khác nhau, mắt gặp khó khăn trong việc nhìn các vật xung quanh. Một bên mắt phải hoạt động nhiều hơn, dẫn đến việc não bộ cần bỏ qua hình ảnh từ mắt bị lác, từ đó gây ra nhược thị.
• Sụp mí: Mí mắt có thể sụp xuống, cản trở tầm nhìn. Dù không gây mù lòa, sụp mí làm suy giảm thị lực ở mắt, góp phần gây nhược thị.
• Nheo mắt: Có thể nhắm một bên mắt hoặc nheo mắt khi nhìn, đây là dấu hiệu cho thấy thị lực có vấn đề và mắt đang cố gắng điều tiết để nhìn rõ hơn.
• Nghiêng đầu hoặc cổ khi nhìn: Có thể nghiêng đầu hoặc cổ khi nhìn theo vật, do một bên mắt có thị lực tốt hơn. Điều này dẫn đến việc sử dụng bên mắt đó nhiều hơn, tăng cường độ hoạt động của chỉ một bên mắt và gây ra nhược thị.

Phân loại mức độ mắt lười

“Nhược thị thực thể” là thuật ngữ chỉ tình trạng suy giảm thị lực không thể phục hồi, trong khi “nhược thị chức năng” là tình trạng thị lực có thể được khôi phục sau điều trị. Nhược thị (mắt lười) được phân chia thành 3 mức độ:

• Nhược thị nhẹ: Tầm nhìn của mắt dao động từ 20/40 đến dưới 20/30 được coi là nhược thị nhẹ. Người bệnh nhược thị mắt vẫn có khả năng nhìn thấy các dòng thứ 5 và 6 trong bảng đo thị lực.
• Nhược thị trung bình: Tầm nhìn của mắt trong khoảng từ 20/200 đến 20/50 được chẩn đoán là nhược thị trung bình. Trong trường hợp này, người bệnh nhược thị mắt chỉ có thể nhìn thấy 4 dòng đầu tiên trong bảng đo thị lực.
• Nhược thị nặng: Tầm nhìn của mắt dưới 20/200 hay còn gọi là mắt nhược thị 1 10 được coi là nhược thị nặng. Người bệnh gặp khó khăn trong việc nhìn thấy bảng đo thị lực và có tầm nhìn rất kém.

Ảnh hưởng của nhược thị

Nhược thị không chỉ gây ảnh hưởng đến vẻ ngoài mà còn cản trở trong công việc và sinh hoạt hàng ngày, có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Khi một trong hai mắt không hoạt động bình thường, khả năng thị giác sẽ bị suy giảm hoặc mất hoàn toàn. Mắt bị nhược thị sẽ buộc mắt còn lại phải gánh vác toàn bộ nhiệm vụ, làm mất đi khả năng dự phòng nếu mắt này gặp vấn đề về bệnh lý hoặc chấn thương. 

Ngoài ra, khi sử dụng cả hai mắt, thị lực, độ tương phản và khả năng nhận biết chiều sâu sẽ vượt trội hơn so với khi chỉ sử dụng một mắt. Nếu nhược thị không được phát hiện và điều trị kịp thời, khả năng chữa trị sẽ giảm đi, thậm chí có thể dẫn đến hỏng mắt hoặc mù lòa.

Nhược thị được khám và chẩn đoán như thế nào?

Các bác sĩ sẽ thực hiện các kiểm tra sau để chẩn đoán:

• Đo thị lực.
• Kiểm tra khúc xạ.
• Đánh giá thị giác hai mắt và khả năng vận động của mắt.
• Khám sức khỏe toàn diện cho mắt.

Cần được khám mắt định kỳ mỗi 6 tháng để phát hiện sớm và có biện pháp điều trị kịp thời, vì bệnh thường xuất hiện ở một mắt nên rất khó nhận biết nếu không quan sát kỹ.

Cách điều trị nhược thị

Bác sĩ sẽ điều trị nhược thị ở người lớn và trẻ em bằng cách khuyến khích sử dụng mắt yếu hơn nhằm cải thiện và tăng cường kết nối giữa não bộ và cả hai mắt.

• Đeo miếng che mắt: Đeo miếng che mắt ở mắt khỏe sẽ buộc não bộ phải sử dụng mắt yếu hơn để quan sát, qua đó tăng cường sức mạnh cho mắt yếu.

• Kính hoặc kính áp tròng: Đeo kính giúp điều chỉnh các tật khúc xạ gây ra nhược thị. Khi thị lực được cải thiện, não bộ sẽ điều tiết đều cả hai mắt. Có thể cần đeo kính và kết hợp các phương pháp điều trị khác.
• Mổ đục thủy tinh thể: Trường hợp bị đục thủy tinh thể hoặc có vấn đề về cấu trúc mắt, phẫu thuật có thể cần thiết khi các phương pháp không phẫu thuật không hiệu quả.

• Thuốc nhỏ mắt (atropine): được dùng để tạm thời làm mờ mắt khỏe hơn, buộc phải sử dụng mắt yếu để nhìn. Thuốc này không gây ra di chứng lâu dài.
• Phẫu thuật: phương pháp phẫu thuật điều trị nhược thị là rất hiếm, nhưng nếu cần, bác sĩ sẽ tư vấn về loại phẫu thuật, quy trình và các rủi ro có thể xảy ra.

Hầu hết trẻ em cần điều trị nhược thị trong ít nhất vài tháng. Bất kể phương pháp điều trị nào được áp dụng, cha mẹ cần khuyến khích và nhắc nhở trẻ luyện tập thường xuyên để đạt được kết quả tốt nhất.

Kết luận

Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, chúng ta nên bảo vệ đôi mắt sáng khỏe, thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ để tầm soát nhược thị. Nếu phát hiện có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đến gặp bệnh viện mắt ngay lập tức để được bác sĩ nhãn khoa chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc có thể ảnh hưởng lâu dài đến thị lực, nhất là trẻ em. Theo dõi Mắt Kính Việt Phát để biết thêm nhiều thông tin bổ ích.